Фино мелениот зелен чај во прав, со живописна смарагдно зелена боја и карактеристичен, богат вкус, доживува невидена глобална популарност. Привлечноста на мачата не лежи само во естетски пријатниот изглед на мача лате, вирално на социјалните мрежи, туку и во бројните здравствени бенефити кои се поврзуваат со нејзината консумација. Богата со антиоксиданси, Л-теанин кој помага за опуштање и подобрување на фокусот, како и други корисни нутриенти, мачата стана одличен избор за оние кои бараат здрав и енергичен напиток. Сепак, традиционалниот дом на мачата, Јапонија, се наоѓа во незавидна ситуација: не може да произведе доволно за да ја задоволи светската побарувачка.
Експлозивниот пораст на глобалната популарност, поттикнат од виралните трендови на социјалните медиуми и повторното отворање на туристичките врати на земјата, создаде значителен дисбаланс помеѓу понудата и побарувачката. Иако Јапонија со векови го усовршува производството на висококвалитетна мача, неколку клучни фактори придонесуваат за овој неочекуван недостиг.
Додека домашната конзумација на мача бележи пад, меѓународниот апетит за овој здрав и модерен напиток достигна рекордно ниво, сега надминувајќи половина од вкупното јапонско производство. TikTok и Instagram видеата кои ги прикажуваат привлечните мача лате и други креации на база на мача станаа вирални, привлекувајќи нов бран на потрошувачи кои сакаат да ги искусат неговите придобивки и визуелна привлечност.
Дополнително, враќањето на меѓународните туристи во Јапонија донесе со себе зголемена побарувачка за автентична јапонска мача, како за лична употреба, така и како популарен сувенир. Овој двоен удар на зголемена побарувачка ги исцрпи постојните залихи и ги преоптовари производствените капацитети. Производството на квалитетна мача е бавен и традиционален процес кој не може лесно да се забрза. Специјално одгледуваните листови од зелен чај, познати како тенча, се берат само еднаш годишно. По сушењето, тие се мелат во фин прав со помош на камени мелници – процес кој е исклучително бавен. За да се произведе доволно мача за само неколку шолји лате, потребен е значителен временски период.
Дополнително, јапонскиот земјоделски сектор се соочува со предизвици. Бројот на земјоделци кои одгледуваат чај постојано се намалува поради стареењето на населението и миграцијата на младите кон урбаните центри. Ова значи дека има помалку луѓе кои се занимаваат со одгледувањето на тенча, што директно влијае на вкупното производство на мача. Непредвидливите климатски промени исто така придонесуваат за проблемот. Зголемувањето на температурите негативно влијае на жетвата на чајот во клучните региони за производство како Уџи и Шизуока, дополнително намалувајќи ги достапните количини.
Како резултат на овие меѓусебно поврзани фактори, побарувачката за мача значително ја надминува понудата. Ова доведе до ситуација во која дури и реномирани производители во Кјото воведоа ограничувања за купување, а потрошувачите ширум светот се соочуваат со повисоки цени и потенцијална недостапност на нивниот омилен зелен чај.
Иако се очекува дека следната голема жетва во јуни 2025 година може да донесе привремено олеснување, основните предизвици поврзани со производствениот капацитет, намалувањето на бројот на земјоделци и климатските промени сугерираат дека Јапонија ќе продолжи да се бори да го задоволи глобалниот апетит за мача во догледна иднина.
Ова може да значи дека љубителите на мача ќе треба да се прилагодат на повисоки цени и потенцијално потешко наоѓање на овој популарен напиток.
