Стварноста на кошмарот е машинерија во ноќта
Оценa: ★★★★½
Филмските светови на Гилјермо дел Торо секогаш биле исполнети со натприродното. Се чини дека неговата визија никогаш немаше желба да биде размачкана со обичната нечистотија на човечноста. Но, ако веќе некогаш го направи тоа, новелата на Вилијам Линдзи Грешам наречена „Улица на кошмари“ ги има токму тие квалитети што се втемелени во стварноста на кошмарот. Во овие ужасни привиденија, патувачки карневал е кругот на главните доживувања, каде што корумпирани карневалски шоумени го бараат својот спас во публиката, која, за жал, е отрпната од секаква емоција.
Гилјермо дел Торо и косценаристката Ким Морган се мислители на теоријата дека во филмовите мора да постои значаен момент кога нашиот интерес ќе реши дали вреди да остане вперен кон приказната за некоја личност. Замислете пролог во кој годината е 1939, САД е неодамна излезена од големата депресија и жителите не се свесни дека за кратко нивниот претседател ќе ги однесе во нова и сјајна втора светска војна. Во нова депресија. Се чини дека карневалот и човечките необичности, повеќето од кои се хендикепирани и маргинализирани, се светла точка и забава за „нормалниот“ народ.
Личноста која, засега, одлично го држи нашиот интерес, не е тимски играч и неговата војна е внатрешна. Навидум обичниот Стентон Карлајл го пламнува својот дом, заедно со мртво тело завиткано во партали и си заминува со една исполнета безгрижност обоена на неговото лице. Ова не трае долго, бидејќи таа трагична слаткост брзо бара нов фил. Стентон го дополнува пламенот од смрт и празнина со фасцинација во изродот – карневалски работник кој е алкохоличар дехуманизиран за злоблива приредба. Изродот е толку неквалификуван, единственото нешто што може да го сработи за да ја привлече публиката е да ги одгризува главите на малите животинки. Тие честопати биле зависници и својата плата ја добивале во форма на алкохол или наркотици. Кога кутриот изрод веќе не може да издржи, време е да се најде нов, a сопственикот Клем (Вилем Дафо) ја знае вистинската личност која ќе му помогне да се „ослободи“ од стариот. Секои претпоставки за значењето зад оваа грозна сцена е рано да се постават, но можеби кога некои работи изгледаат толку кристално јасни можеме да кажеме дека луѓето се чудовишта и животот е шоу што го водиме за други.
Сликите што Гилјермо дел Торо ги доловува за оваа состојба на летаргичност и пасивно уништување се евокативни, впечатливи и го прикажуваат само осамениот очај што ќе следува. Неговиот нов филм е визуелно зачудувачко и изопачено сафари од сјајни карневалски трикови и глумци во нивните најдобри денови. Бредли Купер е Стентон Карлајл, човек од дистинктивна маѓепсаност за нешто повеќе. Ако е тоа искачување на скалите во карневалската хиерархија, тогаш тоа е неговата моментална опсесија. Стен открива дека внатре во шаторите во кои мислевме се исполнети со чуда, работите ги водат строги управници со минусни морални вредности и чувство за тоа колку настрано е доволно настрано за публиката да заборави на своите проблеми. Од потреба, Стен се спријателува со Мадам Зина (Тони Колет), јасновитка која со својот сопруг Пит (Давид Стретхерн) во минатото имале одличен менталистички акт. Тајната зад нивниот успех е во вешто смислениот код, кој му помага на парот да одговорат точно на прашања поставени од нивната публика. Пит е алкохоличар (тежок е бизнисот) и некогаш навистина е тешко карневалската трупа да се потпре на неговите вештини. Некогаш бил одличен и во тоа мало и краткотрајно трезно мигновение Пит го пренесува своето знаење на желниот Стен. Тој го чува кодот во мала црна книга, која веднаш го заинтересира Стен како неговиот потенцијален следен чекор.
Руни Мара во улогата на Моли Кејхил е другата жена која го привлекува Стен. Таа исто така работи во карневалот и има свој акт поврзан со електрицитет. Кога тие доволно ќе се запознаат, се чини дека Моли со својата добрина и едноставност станува допирната точка што го држи Стен прицврстен за земјата. Сепак, таа е доволно наивна да падне на неговиот шарм, бидејќи тој ја користи секоја нејзина несигурност за своја добивка. Можеби и на почетокот почувствувал некаква љубов кон неа, но неговите емоции се толку врзани за каков било кариерен пробив, таа љубов е секогаш условена од потреба за совршеност.
Откако Стен ќе го измами Пит со погрешно шише алкохол, старецот ќе умре и Стен и Моли, заедно со црната книга заминуваат од карневалот со свој нов и подобрен менталистички акт. По две години тие веќе изведуваат за богатата елита на Бафало, но се чини дека овој штотуку стекнат успех сè уште не е „тоа“ за Стен. Моли е само тука да биде константен потсетник и алка до неговата ситна хуманост. По секое шоу таа мора постојано да го потсетува тој да ја ублажи болката на одредени членови од својата публика, бидејќи честопати тие доаѓаат да „разговараат“ со некој близок, кој е починат. Во еден високотензичен момент, во филмот се приклучува Кејт Бланшет во улогата на д-р Лилит Ритер. Таа е психолог, која по еден напнат „двобој на мислите“ станува сè повеќе заинтересирана за Стен и за неговите менталистички вештини. Ќе му открие дека ги снима сите сесии со своите пациенти и информациите што ги поседува се добра муниција за измамување на уште повеќе богати наивници. Тука почнува нивната афера и постепениот пад на Стентон Карлајл.
Светот што го гради Гилјермо многу се должи на кинематографијата на Ден Лаустсен, продукцискиот дизајн на Тамара Деверел, сценскиот дизајн на Шејн Виу и костимографијата на Луис Секира. Откако Стен ќе го напушти валканиот карневал, тој е пречекан од простории накитени со злато и недостижност. Многу од меланхоличната енергија на големата депресија се влева во ѕидовите низ кои навигираат ликовите во „Улица на кошмари“ и тоа се чини дека додава на филмот и на неговото атмосферско чувство за локација. Населението во оваа атмосфера е согласна со фактот дека во овој свет никој не победува, но кога има луѓе кои се подготвени да го остават своето богатство на лажна надеж, има и луѓе кои се подготвени да го земат. И кога конечно сонот ќе се претвори во кошмар, другото е сознанието дека има само една сигурна работа, а тоа е дека секогаш има потреба од изрод.
